حل مشکلات رفتاری کودکان ( با کودک لجباز چه کنیم؟)

​معنی کودک لجباز

لجبازی به معنای یکدندگی ، ستیزه کاری ، و خیرگی است. اصطلاح لجبازی به رفتارهایی اطلاق می شود که طی آن کودک در مقابل قدرت و اراده بزرگسالان مقاومت نشان می دهد ، از قوانین و مقررات حاکم در خانه سرپیچی می کند و خواست بزرگترها را برای انجام دادن وظایف خود نادیده می گیرد. یکی از روحیاتی که در برخی از کودکان به چشم می خورد ، روحیه لجبازی یعنی اصرار در به کرسی نشاندن حرف خود است. آنچه برای فرد لجوج مهم است  خود موضوع مورد بحث نیست، بلکه یکدندگی و تسلیم نشدن در برابر دیگران است.

سرسختی و لجاجت کودک در 18 ماهگی ظاهر می شود و در 3 سالگی به اوج خود می رسد. دراین سن اغلب کودکان تا سر حد ممکن لجوج و سرکش می شوند ، اما پس از 4 سالگی سرسختی و لجبازی آنان کاهش می یابد. این تغییر رویه به خاطر رشد اجتماعی کودک است که از راه تجربه می آموزد موافقت با بزرگترها و تبعیت از آنها منافع زیادی برایش دارد.

تعریف لجبازی کودکان

لجبازی کردن معمولا دو حالت دارد : اول آنکه از چیزی اطلاع نداشته باشد یا موضوعی را بد فهمیده باشد و بعد به خیال اینکه مطلب را خوب می داند در موردش اصرار کند و لجاجت ورزد. دوم اینکه با وجود اطلاع از اشتباه خود در تحمیل خواست و نظرش پافشاری کند.

لجبازی در هر دو جنس دختر و پسر وجود دارد، ولی در پسرها به مراتب بیشتر از دخترهاست.

علائم و نشانه های کودک لجباز و بهانه گیر

اگر مانع وقوع کاری که مطابق میلشان است بشویم، ناگهان تحریک و عصبانی می شود و کلمات نامفهومی بیان می کند. در این حالت ممکن است خود را به زمین بکوبد، نفس نکشد، سرش را به دیوار بزند، توجهی به محیط اطراف نداشته باشد.

وقتی خواسته ای دارد با گریه و بهانه گیری مطرح می کند و می کوشد به هر قیمتی آن را به دست آورد.

در برابر دستورات از خود سرسختی و مقاومت نشان می دهد و حتی نارضایتی خود را از امری که ممکن است مورد علاقه اش باشد اعلام می دارد.

گاهی خشم خود را بر سر دیگران خالی می کند و اگر دستش به آنها نرسد ، اشیاء را پرتاب می کند.

چنین کودکانی معمولا خود را بی گناه جلوه می دهند و شروع به دلیل تراشی کرده و نشان می دهند که والدین شان مقصرند و باعث زحمت آنها شده اند.

کودکان لجباز گاها تمایل به برهم زدن بازی دیگران دارند و از این کار لذت می برند.

ممکن است به پدر و مادر یا خواهر و برادر حمله کنند.

ممکن است به حرف معلم گوش نداده و تکالیف مدرسه را انجام ندهند.

ممکن است از سر لجبازی غذا نخورند و یا شیشه ها و ظروف را بشکنند.

مهم ترین عوامل مؤثر در بروز لجبازی کودکان

• مشخص نبودن شیوه تربیتی والدین و گستاخ شدن فرزندان
• هماهنگ نبودن والدین در اجرای شیوه های تربیتی
• بی توجهی والدین به کودک به سبب مشغله های کاری
• محرومیت کودک از نوازش و محبت والدین خصوصا مادر 
• نیازهای شدید کودکان و فراهم آمدن زمینه ای برای بهانه گیری و لجبازی
• شکست های متوالی در مسیر زندگی
• اعمال فشار به کودک برای اطاعت از دستورات پدر و مادر
• بیماری های مداوم کودک و عادت به رفع خواسته ها با ناله و گریه
• معاشرت های ناروا
• احساس عدم استقلال و سعی در جبران آن
• تقلید کودکان از لجبازی بزرگترها
• لوس بار آوردن کودکان و بی صبری کودک

با کودک لجباز چه کنیم؟

ابتدا بایستی علل و زمینه های اصلی بروز مشکل ، شناسایی و برطرف گردد. برای درمان لجبازی سه شیوه کلی وجود دارد : پزشکی ، روانی ، و تربیتی . در شیوه پزشکی اعتقاد بر این است که ریشه بسیاری از لجبازی ها به مشکلات زیستی و عصبی مربوط می شود که اگر این ها درمان و یا کنترل شوند موجب درمان لجبازی می گردد. کما اینکه برای مثال در کودکان طیف اوتیسم ، کودکان مبتلا به  ADHD  ، مسائل زیستی و عصبی در بروز مشکلات رفتاری این گروه از کودکان دخیل هستند.

در شیوه روانی ، منشأ لجبازی را مشکلات روانی می دانند و می کوشند از طریق احترام و محبت ، همدلی و هم زبانی، پرس و جو از کودک برای آگاهی از مشکلش، و اهمیت دادن به کودک مشکل را حل کنند و چنانچه روش های فوق سودمند نباشد از راه بی اعتنایی به رفتار کودک ( روش خاموشی) مشکل را حل می کنند.

در شیوه تربیتی با آموختن راه زندگی سالم به کودکان و روش های تربیتی به والدین به کنترل لجبازی می پردازند. در این زمینه والدین و مربیان می توانند الگوهای مناسبی برای آموزش نحوه رفتار سالم به کودکان باشند.

منبع: کتاب راهنمایی و مشاوره کودک تالیف دکتر عبدالله شفیع آبادی

برای مطالعه بیشتر کلیک کنید:

نکات کلیدی تربیت فرزند

نظریه ها و اصول بازی درمانی

در مورد مشکلات خواب کودکان بیشتر بدانیم 

نویسنده : نیره آزادی نقش کارشناس ارشد مشاوره توانبخشی از دانشگاه علامه طباطبایی

ارائه خدمات مشاوره تلفنی و حضوری 

در حوزه مسائل فردی ، خانوادگی و اعتیاد

 هماهنگی  و تعیین وقت از طریق دایرکت اینستاگرام به آدرس : azadinaghsh_counselor@